CO WARTO WIEDZIEĆ O UCHWALE ANTYSMOGOWEJ

Uchwała w sprawie wprowadzenia ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, zwana uchwałą antysmogową, jest aktem prawa miejscowego, podejmowanym przez sejmik województwa w celu poprawy jakości powietrza poprzez wprowadzenie ograniczeń lub zakazów w zakresie stosowanego do ogrzewania paliwa oraz użytkowanych instalacji do ogrzewania oraz podgrzewania ciepłej wody użytkowej.

Możliwość przyjęcia uchwały w sprawie wprowadzenia ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw określa art. 96 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Zgodnie z przepisami uchwała powinna określać:

• granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy,
• rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy,
• rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na danym obszarze.

Zanieczyszczenie powietrza, głównie drobnymi pyłami, wpływa na przedwczesne zgony, zwiększa możliwość zachorowania na wiele groźnych chorób, tj. nowotwory, a także może prowadzić do bezpłodności czy obumarcia płodu. Leczenie chorób wywołanych przez smog pociąga za sobą wysokie koszty leczenia, ale także nieobecności chorych w pracy.
Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza powodującymi powstawanie smogu są stare instalacje, w których spalane jest najgorsze jakościowo paliwo, tj.:

• muły i flotokoncentraty węglowe oraz mieszanki produkowane z ich wykorzystaniem,
• węgiel brunatny oraz paliwa stałe produkowane z wykorzystaniem tego węgla,
• węgiel kamienny w postaci sypkiej o uziarnieniu 0–3 mm,
• paliwa zawierające biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20% (np. mokre drewno).

Spalanie wyżej wymienionych paliw powoduje wysoką emisję do powietrza substancji mających negatywny wpływ na zdrowie ludzi, a także na stan środowiska naturalnego. Dlatego konieczne jest wprowadzenie uchwały antysmogowej. Wymiana przestarzałych kotłów i stosowanie paliw dobrej jakości wpłynie na znaczną poprawę czystości powietrza, a także zdrowia mieszkańców.

Zgodnie z wynikami badań prowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w ramach systemu Państwowego Monitoringu Środowiska, największy negatywny wpływ na jakość powietrza w województwie pomorskim ma emisja z obiektów zaliczanych do sektora komunalno-bytowego, tj. z lokalnych kotłowni i palenisk domowych, wyposażonych w niskie emitory, co potwierdza wzrost poziomów zanieczyszczenia powietrza w okresie grzewczym (głównie pyłem zawieszonym i benzo(a)pirenem). Źródłem zanieczyszczenia powietrza jest w tym przypadku spalanie niskiej jakości paliw w pozaklasowych instalacjach grzewczych. Inne przyczyny występowania przekroczeń to m.in. emisja zanieczyszczeń z transportu drogowego oraz niezorganizowana emisja pyłu z dróg i terenów przemysłowych.

Wyniki prowadzonych na świecie badań potwierdzają, że długotrwała ekspozycja na zanieczyszczone powietrze niekorzystnie wpływa na zdrowie ludzi. Ma także wymierne konsekwencje ekonomiczne w wyniku potrzeby pokrycia kosztów leczenia i absencji zawodowej.

Wprowadzenie uchwały antysmogowej ma na celu poprawę jakości powietrza i warunków życia mieszkańców poprzez wyeliminowanie źródeł zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego, tj. przestarzałych instalacji grzewczych w przyjętym harmonogramie czasowym i stosowanie dobrej jakości paliw o określonych parametrach.

Uchwała antysmogowa obowiązuje w całym województwie pomorskim. Z uwagi na występowanie zróżnicowanych w województwie uwarunkowań, zostały przyjęte trzy uchwały antysmogowe w województwie, różniące się poszczególnymi zapisami:

• uchwała antysmogowa dla Gminy Miasta Sopotu
• uchwała antysmogowa dla miast
• uchwała antysmogowa dla pozostałej części województwa pomorskiego

Ograniczenia i zakazy określone w uchwale dotyczą wszystkich użytkowników i właścicieli urządzeń o mocy do 1 MW w województwie, w których następuje spalanie paliw stałych, czyli użytkowników i właścicieli kotłów oraz pieców i kominków na paliwo stałe.

Uchwała antysmogowa dla Sopotu zakazu całkowitego spalania węgla od 1 stycznia 2024 roku.

Uchwały dla pozostałej części województwa mają określone następujące terminy:

• od 31 października 2020 r. można montować tylko kotły spełniające normy emisyjne zgodne z wymogami ekoprojektu (wynikającymi z treści rozporządzenia Komisji UE)
• od 1 września 2024 r. nie wolno używać kotłów na węgiel lub drewno niespełniających wymogów dla klas 3 według normy PN-EN 303-5:2012 lub nieposiadających tabliczki znamionowej,
• od 1 września 2026 r. nie wolno używać kotłów na węgiel lub drewno klasy 3 lub 4 według normy PN-EN 303-5:2012,
• od 1 lipca 2035 r. nie wolno używać kotłów na węgiel i drewno klasy 5 wg normy PN-EN 303-5:2012,
• posiadacze kominków będą musieli wymienić je do końca sierpnia 2024 roku na takie, które spełniają wymogi ekoprojektu.

Zadania kontrolne w zakresie przestrzegania przepisów wprowadzonych uchwałą antysmogową prowadzą w szczególności:

• straże gminne (na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych);
• wójt, burmistrz i prezydent miasta oraz upoważnieni pracownicy urzędów miejskich i gminnych lub funkcjonariusze straży gminnych (na podstawie art. 379 ustawy – Prawo ochrony środowiska);
• policja (w oparciu o art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji);
• inspektorzy nadzoru budowlanego (na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane);
• wojewódzki inspektor ochrony środowiska (w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska).

Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo budowlane obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego przewodów kominowych.

Osoba naruszająca przepisy uchwały może być ukarana mandatem do 500 zł lub grzywną do 5 000 zł. Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli w zakresie ochrony środowiska jest przestępstwem zagrożonym karą aresztu na podstawie art. 225 k.k.

Użytkownicy kotłów, pieców i kominków zobowiązani są do przedstawienia kontrolującym dokumentów potwierdzających, że stosowane urządzenie grzewcze spełnia wymagania uchwały. Takim potwierdzeniem może być instrukcja użytkowania, dokumentacja techniczna, sprawozdanie z badań lub inny dokument.

Jakość stosowanych paliw również powinna być potwierdzona dokumentami np. fakturą zakupu paliwa.